Khái niệm
Kiểu dáng công nghiệp (KDCN) là hình dáng bên ngoài của sản phẩm được thể hiện bằng hình khối, đường nét, màu sắc hoặc sự kết hợp những yếu tố này.
Sản phẩm được hiểu là đồ vật, dụng cụ, thiết bị, phương tiện, hoặc bộ phận dùng để lắp ráp, hợp thành các sản phẩm đó, được sản xuất bằng phương pháp công nghiệp hoặc thủ công nghiệp, có kết cấu và chức năng rõ ràng, được lưu thông độc lập.
Sự cần thiết phải bảo hộ quyền đối với kiểu dáng công nghiệp
Thứ nhất, ngăn chặn đối thủ cạnh tranh sao chép hoặc nhái lại.
Kiểu dáng hay mẫu mã sản phẩm là một trong những yếu tố tác động đến việc lựa chọn sản phẩm đối với người tiêu dùng khi trên thị trường có nhiều sản phẩm cùng loại hoặc trước đó người tiêu dùng chưa từng sử dụng qua sản phẩm. Chỉ cần điều chỉnh về kiểu dáng sản phẩm, một doanh nghiệp có thể hướng sản phẩm của mình đến các nhóm khách hàng khác nhau tùy thuộc vào độ tuổi, sở thích, giới tính, nhu các khác. Việc tạo ra một kiểu dáng cho sản phẩm có thể mất nhiều năm, tuy nhiên, sau khi được đưa ra thị trường vài tháng có thể thấy được các sản phẩm có kiểu dáng, mẫu mã tương tự được bày bán trên thị trường
Ví dụ: Sữa tươi, nước ép trái cây được chứa đựng trong những chai lọ được thiết kế giúp người tiêu dùng liên tưởng đến cơ thể mảnh mai, cân đối, khỏe mạnh; những sản phẩm là dụng cụ trẻ em được thiết kế có kiểu dáng ngộ nghĩnh, có màu sắc tươi vui giúp tạo nên sự hứng khởi cho trẻ em học tập; những sản phẩm thể dục, thể thao được thiết kế tối giản, gợi cho người tiêu dùng cảm giác năng động, khỏe khoắn khi chọn mua sản phẩm.
Thứ hai, độc quyền sử dụng và làm tăng vị thế cạnh tranh của sản phẩm mang kiểu dáng.
Khi nhà nước bảo hộ quyền đối với Kiểu dáng thì đồng nghĩa với việc chủ sở hữu quyền được độc quyền khai thác sử dụng sản phẩm của mình trong thời hạn bảo hộ. Chính vì vậy, khi kiểu dáng được bảo hộ thì sẽ làm tăng được giá trị cho bản thân sản phẩm cũng như giá trị doanh nghiệp. Khi một doanh nghiệp tạo ra kiểu dáng, mẫu mã mới hấp dẫn và lôi cuốn khách hàng thì bản thân doanh nghiệp đó tạo ra cho mình thị trường tiềm năng mới. Khi kiểu dáng mẫu mã của doanh nghiệp được đông đảo người Việt lựa chọn thì thương hiệu của công ty được nâng cao hơn trong tâm trí người tiêu dùng Việt Nam.
Thứ 3, Cấp phép sử dụng (hoặc bán) để thu lợi nhuận.
Kiểu dáng càng thành công thì giá trị của công ty sở hữu kiểu dáng đó ngày càng cao, công ty có thể tự mình khai thác kiểu dáng hoặc chuyển giao, chuyển nhượng kiểu dáng đó cho các chủ thể khác.
Thứ 4, Đảm bảo tính pháp lý và được pháp luật bảo vệ.
Bảo hộ Quyền Sở hữu trí tuệ nói chung, quyền đối với Kiểu dáng công nghiệp nói riêng cần phải được thực hiện một cách triệt để nhằm bảo vệ các thành quả hoạt động sáng tạo, đặc biệt là khi công nghệ các ngành càng phát triển. Để tạo ra một kiểu dáng mang tính mới độc đáo, duy nhất, khác biệt hoặc có sự đột phá cho sản phẩm là quá trình tư duy, lao động sáng tạo trí óc của các cá nhân hay tổ chức cũng như là sự đầu tư về mặt tài chính để tạo ra kiểu dáng đó.
Khi đăng ký bảo hộ kiểu dáng công nghiệp, chủ thể kinh doanh có thể yên tâm hơn khi đầu tư tiền của, công sức và thời gian vào những kiểu dáng mới của mình. Tóm lại, việc bảo hộ kiểu dáng mang nhiều ý nghĩa ở các mức độ khác nhau từ phía nhà nước, người tiêu dùng lẫn chủ thể kinh doanh.
Điều kiện bảo hộ kiểu dáng công nghiệp
Theo quy định, Kiểu dáng công nghiệp được bảo hộ nếu đáp ứng được 3 điều kiện, đó là: tính mới, tính sáng tạo, và khả năng áp dụng công nghiệp.
KDCN phải có Tính mới
Kiểu dáng công nghiệp được coi là có tính mới nếu kiểu dáng công nghiệp đó khác biệt đáng kể với những kiểu dáng công nghiệp đã bị bộc lộ công khai dưới hình thức sử dụng, khai mô tả bằng văn bản hoặc bất kỳ hình thức nào khác ở trong nước hoặc ở nước ngoài trước ngày nộp đơn hoặc trước ngày ưu tiên.
KDCN phải có tính sáng tạo
Kiểu dáng công nghiệp được coi là có tính sáng tạo nếu căn cứ vào các kiểu dáng công nghiệp đã được bộc lộ công khai dưới hình thức sử dụng, mô tả bằng văn bản hoặc bất kỳ hình thức nào khác ở trong nước hoặc ở nước ngoài trước ngày nộp đơn hoặc trước ngày ưu tiên của đơn đăng ký kiểu dáng công nghiệp trong trường hợp đơn được hưởng quyền ưu tiên, kiểu dáng công nghiệp đó không thể được tạo ra một cách dễ dàng đối với người có hiểu biết trung bình về lĩnh vực tương ứng.
KDCN phải có khả năng áp dụng công nghiệp
Kiểu dáng công nghiệp được coi là có khả năng áp dụng công nghiệp nếu có thể dùng làm mẫu để chế tạo hàng loạt sản phẩm có hình dáng bên ngoài là kiểu dáng công nghiệp đó bằng phương pháp công nghiệp hoặc thủ công nghiệp.
Trong trường hợp có nhiều đơn đăng ký các kiểu dáng công nghiệp trùng hoặc không khác biệt đáng kể với nhau thì văn bằng bảo hộ chỉ được cấp cho kiểu dáng công nghiệp trong đơn hợp lệ có ngày ưu tiên hoặc ngày nộp đơn sớm nhất trong số những đơn đáp ứng các điều kiện để được cấp văn bằng bảo hộ.
Trong trường hợp có nhiều đơn đăng ký các kiểu dáng công nghiệp trùng hoặc không khác biệt đáng kể với nhau, cùng đáp ứng các điều kiện để được cấp văn bằng bảo hộ và cùng có ngày ưu tiên hoặc ngày nộp đơn sớm nhất thì văn bằng bảo hộ chỉ được cấp cho đối tượng của một đơn duy nhất trong số các đơn đó theo thoả thuận của tất cả những người nộp đơn; nếu không thoả thuận được thì các đối tượng tương ứng của các đơn đó bị từ chối cấp văn bằng bảo hộ.
Các đối tượng không được bảo hộ kiểu dáng công nghiệp
Theo quy định của Luật Sở hữu trí tuệ Việt Nam, một số đối tượng không được bảo hộ với tư cách là kiểu dáng công nghiệp như:
- Hình dáng bên ngoài của sản phẩm do đặc tính kỹ thuật của sản phẩm bắt buộc phải có.
Chẳng hạn, các đặc tính thông thường khiến một sản phẩm hoặc một bộ phận sản phẩm bắt buộc phải có hình dáng nhất định để thực hiện các chức năng kỹ thuật hoặc làm cho sản phẩm hoạt động được. Nếu không mang hình dáng quy định như vậy, sản phẩm hoặc một bộ phận sản phẩm đó có thể sẽ không thực hiện được đúng chức năng của nó hoặc làm cho các bộ phận khác không thể hoạt động bình thường
- Hình dáng bên ngoài của các công trình xây dựng dân dụng hoặc công nghiệp;
- Hình dáng của sản phẩm không nhìn thấy được trong quá trình sử dụng sản phẩm.
- Đối tượng trái với đạo đức xã hội, trật tự công cộng, có hại cho quốc phòng, an ninh.
Thủ tục đăng ký kiểu dáng công nghiệp
Tài liệu tối thiểu để nộp hồ sơ đăng ký kiểu dáng công nghiệp gồm:
- 02 Tờ khai đăng ký kiểu dáng công nghiệp. (Mẫu số 03-KDCN Phụ lục A được ban hành theo Thông tư số 16/2016/TT-BKHCN ngày 30/6/2016 của Bộ KHCN);
- 01 Bản mô tả kiểu dáng công nghiệp; [Bản mô tả kiểu dáng công nghiệp phải đáp ứng quy định tại điểm 33.5 Thông tư số 01/2007/TT-BKHCN. Bản kiểu dáng công nghiệp phải bao gồm các nội dung sau:
- 04 Bộ ảnh chụp/bản vẽ kiểu dáng công nghiệp.
- Lĩnh vực sử dụng mang kiểu dáng công nghiệp;
- Kiểu dáng công nghiệp tương tự gần nhất;
- Liệt kê ảnh chụp hoặc bản vẽ;
- Phần mô tả chi tiết kiểu dáng công nghiệp;
- Yêu cầu bảo hộ kiểu dáng công nghiệp.
- Chứng từ nộp phí, lệ phí.
Cách thức nộp đơn Đăng ký kiểu dáng công nghiệp
Người nộp đơn đăng ký có thể nộp trực tiếp hoặc qua đường bưu điện đến Cục Sở hữu trí tuệ hoặc văn phòng của Cục Sở hữu trí tuệ ở Đà Nẵng và thành phố Hồ Chí Minh, cụ thể:
- Trụ sở Cục Sở hữu trí tuệ – Địa chỉ: 386 Nguyễn Trãi, quận Thanh Xuân, thành phố Hà Nội – Số điện thoại: 024 38583069.
- Văn phòng đại diện tại thành phố Hồ Chí Minh – Địa chỉ: Lầu 7, tòa nhà Hà Phan, 17/19 Tôn Thất Tùng, phường Phạm Ngũ Lão, quận 1, thành phố Hồ Chí Minh – Số điện thoại: 028 3920 8483.
- Văn phòng đại diện tại thành phố Đà Nẵng – Địa chỉ: Tầng 3, số 135 Minh Mạng, phường Khuê Mỹ, quận Ngũ Hành Sơn, TP. Đà Nẵng – Số điện thoại: 0236 3889 955.
Trường hợp nộp hồ sơ qua bưu điện, người nộp đơn cần chuyển phí, lệ phí đăng ký nhãn hiệu qua dịch vụ của bưu điện, sau đó đính kèm Giấy biên nhận chuyển tiền vào hồ sơ và gửi đến một trong các điểm tiếp nhận đơn nêu trên của Cục Sở hữu trí tuệ để chứng minh khoản tiền đã nộp.
Quy trình Thẩm định đơn đăng ký kiểu dáng công nghiệp
Giai đoạn 1: Thẩm định hình thức đơn
Hiểu đơn giản, thẩm định hình thức chính là đi kiểm tra xem đơn nộp lên có tuân thủ các quy định về hình thức của một đơn hợp lệ chưa. Sau 01 tháng kể từ ngày Cục Sở hữu trí tuệ tiếp nhận hồ sơ đăng ký kiểu dáng công nghiệp, Cục sẽ ra Quyết định chấp nhận đơn hợp lệ/từ chối chấp nhận đơn. Cục sẽ thẩm định đơn có đủ điều kiện về hình thức như: thông tin chủ đơn, bản mô tả kiểu dáng, hình chụp, … có hợp lệ hay không:
- Nếu đơn hợp lệ về hình thức, Cục sẽ ra Quyết định chấp nhận đơn hợp lệ;
- Nếu đơn không hợp lệ về hình thức, Cục sẽ ra thông báo dự định từ chối chấp nhận (thông báo nêu rõ các thiếu, sai sót dẫn đến việc không hợp lệ). Trong vòng 02 tháng kể từ ngày ra thông báo người nộp đơn có thể đưa ra ý kiến phản đối hoặc sửa chữa những thiếu sót
- Trường hợp người nộp đơn không sửa chữa thiếu sót, không có ý kiến phản đối hay việc sửa chữa thiếu sót không đạt yêu cầu, ý kiến phản đối không xác đáng, Cục sẽ ra quyết định từ chối chấp nhận đơn.
- Trường hợp người nộp đơn có ý kiến xác đáng hoặc việc sửa chữa thiếu sót đủ và đúng với yêu cầu, Cục sẽ ra quyết định chấp nhận đơn hợp lệ.
Giai đoạn 2: Công báo sở hữu công nghiệp
Sau 02 tháng kể từ ngày có quyết định chấp nhận hợp lệ, nhãn hiệu sẽ được công bố trên Công báo sở hữu công nghiệp và trên trang WIPOPUBLISH của Cục.
Giai đoạn 3: Thẩm định nội dung
Sau giai đoạn thẩm định nêu trên, Cục sẽ xem xét, đánh giá kiểu dáng công nghiệp có khả năng cấp bằng hay không, một vài lý do khiến kiểu dáng công nghiệp không có khả năng cấp bằng như: trùng hoặc tương tự với kiểu dáng công nghiệp đã đăng ký trước đó,…
>>> Xem thêm bài viết Quy chế thẩm định đơn đăng ký kiểu dáng công nghiệp
Giai đoạn 4: Cấp bằng bảo hộ hoặc từ chối bảo hộ ký kiểu dáng công nghiệp
Sau khi hoàn thành thẩm định nội dung, trường hợp đơn đăng ký kiểu dáng công nghiệp đáp ứng yêu cầu bảo hộ, chủ sở hữu sẽ nộp phí đăng ký kiểu dáng công nghiệp để nhận được văn bằng bảo hộ, trường hợp đơn không đáp ứng yêu cầu bảo hộ, Cục SHTT sẽ thông báo từ chối cấp văn bằng bảo hộ.
Thời hạn bảo hộ kiểu dáng công nghiệp
Thời gian bảo hộ kiểu dáng công nghiệp tính như sau:
Lần 1: 5 năm tính từ ngày nộp đơn đăng ký kiểu dáng công nghiệp;
Lần 2: 5 năm (gia hạn lần 1 sau thời gian 5 năm đầu tiền);
Lần 3: 5 năm (gia hạn lần 2 sau khi hết hạn gia hạn lần 1);
Như vậy: Thời hạn bảo hộ kiểu dáng công nghiệp tối đa là 15 năm tính từ ngày đơn đăng ký kiểu dáng công nghiệp được nộp.
Quy trình đăng ký kiểu dáng công nghiệp của Monday Vietnam
Bước 1: Kiểm tra các yếu tố mang tính pháp lý của tài liệu, giấy tờ, thông tin:
Kiểm tra tính pháp lý của các loại giấy tờ về chủ đơn, tài liệu và thông tin liên quan đến kiểu dáng công nghiệp …
Bước 2: Tra cứu và đánh giá toàn diện khả năng bảo hộ của kiểu dáng công nghiệp trước khi soạn thảo hồ sơ:
Tra cứu nhãn hiệu tại các cơ sở dữ liệu trong nước và quốc tế để có cơ sở so sánh và đánh giá khả năng tương tự hoặc trùng với kiểu dáng công nghiệp khác đã đăng ký trước đó hay chưa ?
Đánh giá kiểu dáng công nghiệp ở các điều kiện bảo hộ như: khả năng phân biệt, có chứa các dấu hiệu không được bảo hộ theo quy định,…
Bước 3: Tư vấn và đưa ra phương án bảo hộ có lợi tối ưu cho khách hàng và tiết kiệm chi phí:
Thông báo đến cho khách hàng kết quả tra cứu và tư vấn phương án bảo hộ bằng văn bản rõ ràng, chi tiết. Trong đó, đưa ra các ý kiến phân tích và kiến nghị về các phương án bảo hộ.
Bước 4: Soạn thảo hồ sơ và nộp đơn đăng ký bảo hộ:
Tiến hành soạn hồ sơ theo mẫu quy định và thay mặt khách hàng mang hồ sơ đến cơ quan Cục sở hữu trí tuệ để nộp.
Bước 5: Theo dõi đơn và tư vấn giải trình yêu cầu của cơ quan SHTT trong quá trình xét nghiệm cấp bằng: Theo dõi quá trình đơn được cơ quan sở hữu trí tuệ xét duyệt và thông tin đến khách hàng, đồng thời tư vấn và giải trình các yêu cầu của cơ quan sở hữu trí tuệ.
Vì sao chọn Monday VietNam trong việc tư vấn đăng ký kiểu dáng công nghiệp
Đến nay, chúng tôi đã đại diện và tư vấn thành công cho rất nhiều khách hàng, với một số lượng lớn các đơn đăng ký xác lập quyền Sở hữu trí tuệ đã nộp tại Việt Nam và nước ngoài.
Monday VietNam với một đội ngũ chuyên gia, luật sư giàu kinh nghiệm trong lĩnh vực Sở hữu trí tuệ và pháp luật doanh nghiệp, được đào tạo và tốt nghiệp tại các trường Đại học uy tín trong và ngoài nước. Quý khách hàng có thể hoàn toàn yên tâm khi lựa chọn dịch vụ đăng ký kiểu dáng công nghiệp của chúng tôi.
