Quyền tác giả đối với tác phẩm phái sinh có vai trò quan trọng trong việc bảo vệ quyền lợi của các bên liên quan (tác giả tác phẩm gốc và tác giả tác phẩm phái sinh), đồng thời thúc đẩy sự sáng tạo và phát triển các tác phẩm mới dựa trên các tác phẩm đã có. Trong bài viết này, Monday VietNam sẽ cung cấp thông tin chi tiết về quyền tác giả đối với tác phẩm phái sinh theo quy định của Luật Sở hữu trí tuệ.
Quyền tác giả đối với tác phẩm phái sinh được hiểu là gì?
Quyền tác giả đối với tác phẩm phái sinh là quyền của tác giả hoặc chủ sở hữu quyền tác giả đối với tác phẩm gốc trong việc kiểm soát việc sử dụng tác phẩm của mình để tạo ra các tác phẩm mới, như chuyển thể, cải biên, dịch thuật hay phát triển thêm. Tác giả của tác phẩm phái sinh có quyền sở hữu đối với phần sáng tạo mới mà họ đóng góp, nhưng không được xâm phạm quyền lợi của tác giả tác phẩm gốc. Việc phân chia lợi ích giữa tác giả tác phẩm gốc và tác giả tác phẩm phái sinh có thể được thỏa thuận trong hợp đồng hoặc theo quy định pháp lý.
Quyền tác giả đối với tác phẩm phái sinh giúp bảo vệ quyền lợi của các bên liên quan, đảm bảo tính hợp pháp trong việc sử dụng tác phẩm gốc, đồng thời thúc đẩy sự sáng tạo và phát triển các sản phẩm nghệ thuật mới.
>>>>> Xem thêm bài viết: TÁC PHẨM PHÁI SINH LÀ GÌ? NHỮNG ĐIỀU KIỆN ĐỂ TÁC PHẨM PHÁI SINH ĐƯỢC BẢO HỘ
Quy định về quyền tác giả đối với tác phẩm phái sinh
Theo quy định của Luật Sở hữu trí tuệ Việt Nam, quyền tác giả đối với tác phẩm phái sinh được quy định khá rõ ràng. Dưới đây là những quyền cơ bản của tác giả đối với tác phẩm phái sinh:
Quyền của tác giả tác phẩm gốc đối với tác phẩm phái sinh
Tác giả của tác phẩm gốc có quyền kiểm soát việc sử dụng tác phẩm của mình để tạo ra tác phẩm phái sinh. Cụ thể quyền cho phép sử dụng và quyền kiểm soát. Trong đó, quyền cho phép sử dụng đó là tác giả tác phẩm gốc có quyền yêu cầu sự đồng ý hoặc cấp phép cho việc sử dụng tác phẩm của mình để tạo ra tác phẩm phái sinh. Đối với quyền kiểm soát thì tác giả có quyền từ chối yêu cầu tạo tác phẩm phái sinh nếu không đồng ý hoặc nếu việc sử dụng tác phẩm gốc không phù hợp với ý định của họ.
Quyền của tác giả tác phẩm phái sinh
Tác giả của tác phẩm phái sinh có quyền đối với các phần sáng tạo mới mà họ đã đóng góp vào tác phẩm. Tuy nhiên, quyền này có những giới hạn như là tác giả tác phẩm phái sinh có quyền sở hữu đối với những phần sáng tạo mới trong tác phẩm phái sinh, ví dụ như chuyển thể một cuốn sách thành một bộ phim hoặc sáng tạo thêm các yếu tố mới trong một bản dịch. Đồng thời, tác giả tác phẩm phái sinh không được phép thay đổi hoặc làm biến dạng tác phẩm gốc đến mức xâm phạm quyền lợi của tác giả tác phẩm gốc.
Phân chia lợi ích từ tác phẩm phái sinh
Tác giả tác phẩm gốc và tác giả tác phẩm phái sinh có thể thỏa thuận về việc chia sẻ quyền lợi và lợi nhuận từ tác phẩm phái sinh. Nếu không có thỏa thuận, việc phân chia quyền lợi sẽ căn cứ vào các quy định pháp lý liên quan đến quyền tác giả.
Quyền yêu cầu bảo vệ quyền lợi
Tác giả tác phẩm gốc có quyền yêu cầu bảo vệ quyền lợi của mình nếu tác phẩm gốc bị sử dụng mà không có sự đồng ý hợp pháp. Tương tự, tác giả tác phẩm phái sinh cũng có quyền yêu cầu bảo vệ quyền lợi đối với những phần sáng tạo mới của mình trong tác phẩm phái sinh.
Xử lý hành vi vi phạm
Nếu có hành vi vi phạm quyền tác giả đối với tác phẩm phái sinh (chẳng hạn sử dụng tác phẩm gốc mà không có sự đồng ý), tác giả tác phẩm gốc hoặc tác giả tác phẩm phái sinh có thể yêu cầu ngừng hành vi vi phạm, đền bù thiệt hại hoặc các biện pháp xử lý khác theo quy định của pháp luật.
Ví dụ về quyền tác giả đối với tác phẩm phát sinh
Dưới đây là một số ví dụ về quyền tác giả đối với tác phẩm phái sinh để làm rõ cách thức áp dụng và bảo vệ quyền lợi của các tác giả:
Chuyển thể sách thành phim
Hiện nay hình thức phổ biến nhất của tác phẩm phái sinh là chuyển thể thành phim. Giả sử một tác giả viết một cuốn sách nổi tiếng và một nhà làm phim muốn chuyển thể cuốn sách này thành một bộ phim. Để thực hiện điều này, nhà làm phim cần phải xin phép tác giả tác phẩm gốc hoặc chủ sở hữu quyền tác giả để sử dụng tác phẩm của họ trong quá trình sản xuất bộ phim. Quyền của tác giả sách đối với tác phẩm phái sinh bao gồm quyền kiểm soát và cấp phép cho việc chuyển thể, và họ có thể yêu cầu một phần lợi nhuận từ bộ phim, tùy theo thỏa thuận.
Dịch thuật tác phẩm sang ngôn ngữ khác
Đối với một cuốn sách bằng tiếng Anh và tác phẩm này được một nhà xuất bản muốn dịch sang tiếng Việt. Để tiến hành dịch thuật, nhà xuất bản cần phải có sự chấp thuận của tác giả hoặc chủ sở hữu quyền tác giả. Quyền tác giả đối với tác phẩm phái sinh ở đây bao gồm việc tác giả có quyền yêu cầu quyền lợi từ việc bán bản dịch, ví dụ như một phần phí bản quyền từ việc xuất bản sách dịch.
Cải biên tác phẩm âm nhạc
Một nhạc sĩ sáng tác một bài hát, và sau đó một nghệ sĩ khác muốn cải biên hoặc thay đổi một số yếu tố trong bài hát để tạo ra một phiên bản mới. Để làm vậy, nghệ sĩ cải biên phải có sự đồng ý của tác giả hoặc chủ sở hữu quyền tác giả của bài hát gốc. Tác giả bài hát gốc có quyền kiểm soát việc sử dụng tác phẩm của mình để tạo ra phiên bản mới và có thể yêu cầu quyền lợi từ các bản thu âm hoặc buổi biểu diễn của phiên bản cải biên.
Quyền tác giả đối với tác phẩm phái sinh không chỉ giúp bảo vệ quyền lợi của tác giả gốc mà còn khuyến khích sự sáng tạo, phát triển các sản phẩm mới trong lĩnh vực nghệ thuật và văn hóa. Nếu bạn đang tìm kiếm sự tư vấn chuyên sâu về bảo vệ quyền lợi tác giả hay cần hỗ trợ về các vấn đề pháp lý liên quan đến quyền tác giả và tác phẩm phái sinh hãy liên hệ ngay với Monday VietNam.
