Tác phẩm phái sinh đang là một trong những tác phẩm được nhiều người quan tâm đến hiện nay khi nó đóng vai trò quan trọng trong việc làm phong phú đời sống văn hóa, nghệ thuật, việc bảo hộ tác phẩm phái sinh là điều cần thiết để bảo vệ quyền lợi và khuyến khích sự sáng tạo của tác giả. Sau đây, hãy cùng Monday VietNam tìm hiểu về bảo hộ tác phẩm phái sinh nhé.
Tác phẩm phái sinh là gì?
Theo quy định tại khoản 8 Điều 4 Luật Sở hữu trí tuệ 2005 (sửa đổi, bổ sung 2022) , tác phẩm phái sinh là tác phẩm được sáng tạo trên cơ sở một hoặc nhiều tác phẩm thông qua việc dịch từ ngôn ngữ này sang ngôn ngữ khác, phóng tác, biên soạn, chú giải, tuyển chọn, cải biên, chuyển thể nhạc và các chuyển thể khác.
>>>> Xem thêm bài viết: Dịch vụ đăng ký bản quyền tác giả
Đặc điểm của tác phẩm phái sinh
Hãy cùng Monday VietNam điểm qua những đặc điểm quan trọng của tác phẩm phái sinh ngay sau đây:
Được sáng tạo ra từ tác phẩm gốc
Tác phẩm phái sinh phải được hình thành dựa trên một hoặc nhiều tác phẩm gốc đã tồn tại và phải còn dấu ấn của tác phẩm gốc. Khi người khác đọc hoặc nghe đến loại hình tác phẩm này, họ sẽ biết và liên tưởng ngay tác phẩm gốc là tác phẩm nào khi nó có một mối liên hệ mật thiết với tác phẩm gốc.
Mang dấu ấn riêng của tác giả
Trong tác phẩm phái sinh phải mang dấu ấn cá nhân của tác giả tạo ra nó, đó có thể là sự sáng tạo về nội dung, hình thức, phong cách hoặc cách thức thể hiện của tác giả, mang một đặc trưng riêng của tác giả.
Có thể khác biệt hoàn toàn hoặc khác biệt từng phần so với tác phẩm gốc
Tác phẩm phái sinh cũng cần phải có tính độc lập, nó cần có sự khác biệt hoàn toàn hoặc khác biệt từng phần so với tác phẩm gốc, tác phẩm phái sinh cũng phải có một giá trị nghệ thuật hoặc nội dung riêng nhất định, không phải là một bản sao chép từ tác phẩm gốc.
Điều kiện để tác phẩm phái sinh được bảo hộ quyền tác giả
Theo quy định của Luật sở hữu trí tuệ 2005 (sửa đổi, bổ sung 2022), điều kiện để tác phẩm phái sinh được bảo hộ gồm:
- Tác phẩm phái sinh chỉ được bảo hộ nếu không gây phương hại đến quyền tác giả của tác phẩm gốc được dùng để làm tác phẩm phái sinh.
- Tác phẩm phái sinh phải do tác giả trực tiếp sáng tạo bằng lao động trí tuệ của mình mà không sao chép từ tác phẩm của người khác.
- Bên cạnh đó, tác phẩm phái sinh cần phải được sự cho phép của tác giả của tác phẩm gốc, nếu không được cho phép mà sử dụng thì sẽ là hành vi xâm phạm quyền tác giả.
>>>>> Xem thêm bài viết: Điều kiện bảo hộ và thời hạn bảo hộ quyền tác giả
Các loại hình tác phẩm phái sinh hiện nay
Dựa vào khái niệm tác phẩm phái sinh, các loại hình tác phẩm phái sinh bao gồm:
- Tác phẩm dịch: Là loại hình phổ biến nhất, trong đó một tác phẩm được chuyển đổi từ ngôn ngữ này sang ngôn ngữ kia dựa trên nội dung của tác phẩm gốc..
- Tác phẩm phóng tác: Là tác phẩm được tạo ra dựa trên ý tưởng hoặc cốt truyện của một tác phẩm có sẵn nhưng thường mang sắc thái mới, khác biệt với tác phẩm gốc.
- Tác phẩm biên soạn: Là tác phẩm được tạo ra bằng cách tổng hợp, chọn lọc và sắp xếp các tác phẩm hoặc phần tác phẩm có sẵn thành một tác phẩm mới.
- Tác phẩm chú giải: Là tác phẩm được tạo ra bằng cách giải thích hoặc thể hiện quan điểm, bình luận về tác phẩm có sẵn.
- Tác phẩm tuyển chọn: Là tác phẩm được tạo ra bằng cách lựa chọn các tác phẩm hoặc phần tác phẩm có sẵn để tạo thành một tác phẩm mới.
- Tác phẩm cải biên: Là tác phẩm được tạo ra bằng cách thay đổi hoặc chỉnh sửa một tác phẩm có sẵn để phù hợp với hình thức mới.
- Tác phẩm chuyển thể: Là tác phẩm được tạo ra bằng cách chuyển đổi một tác phẩm từ hình thức này sang hình thức khác, ví dụ như chuyển thể một tác phẩm văn học, một câu chuyện thành phim điện ảnh, phim truyền hình,…
Tác phẩm phái sinh đóng vai trò quan trọng trong sáng tạo nghệ thuật và nội dung, nhưng để được bảo hộ, chúng phải đáp ứng các điều kiện pháp lý nhất định. Hiểu rõ những quy định này sẽ giúp bạn bảo vệ quyền lợi tốt hơn. Nếu bạn cần tư vấn và hỗ trợ về thủ tục đăng ký quyền tác giả, hãy liên hệ Monday VietNam nhé.
